Kolon kanseri, dünya genelinde üçüncü en yaygın kanser türü olmakla birlikte, kanserle ilişkili ölümlerin ikinci en önemli nedeni olarak büyük bir endişe kaynağı olarak öne çıkmaktadır. Erken teşhis, kolon kanserinin tedavi edilebilirliğini artırmakta kritik bir rol oynar. Bağırsak alışkanlıklarında meydana gelen değişikliklerin yanı sıra rektal kanama ve karın ağrısı gibi semptomların tanınması, hastalığın seyrini etkileyebilir. Düzenli taramalar ve sağlıklı yaşam tarzı seçimleri, kolon kanseri riskini önemli ölçüde azaltma potansiyeline sahiptir.
Kolon kanseri, diğer bir adıyla kolorektal kanser, sindirim sisteminin bir parçası olan kolonda veya rektumda başlar. Genellikle, bu hastalık polip adı verilen küçük, iyi huylu hücre kümeleri olarak gelişir ve zamanla kanserleşme sürecine girebilir. Ancak her polip kötü huylu olmayabilir. Yine de, kanserli polipler sıklıkla sessiz bir şekilde büyüyerek hastalığın ilerlemesine kadar belirti vermeyebilir.
Kolon kanseri riskini artıran başlıca etkenler arasında yaş, ailede kolorektal kanser öyküsü, kişisel sağlık geçmişi, alkol ve sigara kullanımı ile obezite yer almaktadır. Erken belirtiler, genellikle hafif olduğundan aldatıcı olup başka hastalıklarla karıştırılabilir. Merkezi Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, erkeklerin kolorektal kansere yakalanma ve bu hastalıktan ölme riski kadınlardan daha yüksektir. Amerikan Kanser Derneği, kolon kanserinin bazı belirtilerini şöyle sıralamaktadır:
- İshal, kabızlık veya dışkı biçiminde birkaç günden uzun süren bir değişiklik
- Dışkılamayla rahatlama sağlanmayan bir bağırsak hareketine ihtiyaç duyma hissi
- Parlak kırmızı kanla birlikte görülen rektal kanama
- Dışkıda kan bulunması, koyu kahverengi veya siyah görünümde olabilir
- Karnın alt bölgesinde kramp ya da ağrı hissi
- Belirgin bir sebep olmaksızın kilo kaybı
- Yorgunluk ve genel zayıflık
Düzenli tarama uygulamaları, kolon kanserinin erken teşhisinde önemli bir rol oynamaktadır. CDC, kolorektal kanser taramalarının, kanser öncesi poliplerin tespit edilmesini sağladığını ve bu sayede kötü huylu hale gelmeden önce çıkarılabildiğini belirtmektedir. Tarama işlemleri, ayrıca kolon kanserinin en etkin tedavi yöntemleriyle tespit edilmesine yardımcı olmaktadır.
Sağlık kuruluşları, bireylerin kolon kanseri geliştirme riskini azaltabileceğini savunmaktadır. Basit yaşam tarzı değişiklikleri, risk faktörleri üzerinde olumlu etkiler yaratabilir.
- Fiziksel aktivite seviyesinin artırılması
- Sağlıklı bir kilonun korunması
- Hayvansal yağlar açısından düşük, meyve, sebze ve tam tahıl açısından zengin bir beslenme düzeni
- Alkol tüketiminin sınırlandırılması
Kolon kanseri tanısı alındığında, tedavi seçenekleri hastalığın boyutuna ve yayılımına bağlı olarak çeşitlilik göstermektedir. Tedavi yöntemleri arasında cerrahi, radyasyon tedavisi, kemoterapi, hedefli tedavi ve immünoterapiler yer almaktadır.
