UNCTAD, İsrail ordusunun gerçekleştirdiği saldırıların işgal altındaki Filistin topraklarındaki derin ekonomik yıkıma yol açtığına dair bir rapor yayımladı.
Raporda, İsrail’in askeri eylemlerinin neden olduğu benzeri görülmemiş ekonomik çöküşün, işsizlik ve yoksulluk oranlarını artırdığı belirtildi. Saldırıların devam etmesiyle birlikte, Filistin ekonomisindeki hasarın onarılmasının on yıllar alacağı vurgulanırken, 2024’ün ortalarında Gazze’deki ekonomik faaliyetin 2022’deki seviyesinin yüzde 20’sinden daha azına düşeceği kaydedildi.
Ayrıca, Filistin topraklarında 2008, 2012, 2014 ve 2021 yıllarında yaşanan çatışmaların etkilerini aşan bir ekonomik yıkım ve ticari faaliyetlerdeki büyük düşüşe dikkat çekildi. Rapor, “Artan işsizlik ve çökme noktasına gelen gelirlerle birleşen enflasyonist baskılar, Filistinli haneleri ciddi anlamda yoksullaştırdı,” ifadelerini kullandı.
İsrail’in saldırılarının, büyük can kayıplarına, yerinden edilmeye ve altyapının geniş çapta tahrip edilmesine yol açtığı belirtilirken, Batı Şeria’da artan şiddet olaylarının da gözlemlendiği ifade edildi. Buradaki Filistinlilerin varlıklarının yıkılması ve yasa dışı yerleşimlerin artması da raporda vurgulandı.
Gazze’de tarım sektörünün yaklaşık yüzde 80 ila 96’sının tahrip olduğu ya da kullanılamaz hale geldiği ve istihdamın üçte ikisinin kaybolduğu bildirildi. Raporda, “Bölgenin gıda üretim kapasitesi felç oldu ve gıda güvensizliği daha da kötüleşti. İsrail’in saldırıları nedeniyle Gazze ekonomisinin temel itici gücü olan işletmelerin yüzde 82’si hasar gördü veya yok edildi,” denildi.
Gazze’nin gayri safi yurt içi hasılasının 2023 yılının son çeyreğinde yüzde 81 oranında düştüğü, bu durumun yıllık bazda yüzde 22’lik bir daralmaya yol açtığı ifade edildi. Batı Şeria’da da benzer bir ekonomik düşüş yaşandığı kaydedilirken, yerleşim genişlemesi ve Filistin yapılarının yıkılması gibi faktörlerin Filistinlilerin yerinden edilmesine ve ekonomik faaliyetlerin olumsuz etkilenmesine neden olduğu vurgulandı.
Doğu Kudüs dahil Batı Şeria’daki çeşitli sektörlerin, ticaret, turizm ve ulaşım faaliyetlerinde önemli düşüşler yaşadığı, Doğu Kudüs’teki işletmelerin yüzde 80’inin kısmi veya tamamen faaliyetlerini durdurduğu bildirildi.
Raporda, “2023’ün ilk üç çeyreğinde Batı Şeria’da yüzde 4’lük bir GSYH büyümesine dair ilk olumlu görünüm, dördüncü çeyrekte benzeri görülmemiş yüzde 19’luk bir daralma ile tersine döndü. Bu keskin düşüş, yıllık GSYH’de yüzde 1,9’luk bir düşüşe yol açtı. Kişi başına düşen GSYH yüzde 4,5 azaldı; bu durum, yaşam standartlarında ve hane halkı gelirlerinde önemli bir düşüşü gösteriyor,” ifadeleri kullanıldı.
Batı Şeria’daki iş gücü piyasasının koşullarının da önemli ölçüde kötüleştiği ve işletmelerin yüzde 96’sının faaliyetlerinde azalma yaşandığı kaydedildi. Rapor, toplamda 306 bin kişinin işini kaybettiği ve savaş öncesi işsizlik oranının yüzde 12,9’dan yüzde 32’ye yükseldiğini vurguladı.
Raporun devamında, “UNCTAD, devam eden işgalin sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın önündeki başlıca engel olmaya devam ettiğini” belirtti. Gazze’deki durumun son derece kötü olduğu, savaş öncesi istihdamın üçte ikisinin kaybedileceği tahmin ediliyor.
UNCTAD, işgal altındaki Filistin topraklarında ekonomik çöküşü durdurmak, insani krize çözüm bulmak ve kalıcı barış ile kalkınma için uluslararası topluma “acil ve önemli müdahalelerde bulunma” çağrısında bulundu.
