19 Mart tarihi itibarıyla Türkiye’de piyasalarda belirgin dalgalanmalar gözlemlendi. Bu çalkantılı dönemde, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) gibi ekonomi yöneticileri, ek tedbirleri hızlıca devreye soktu.
İlk olarak hayata geçirilen önlemleri inceleyelim;
· TCMB, Türk Lirası’ndaki ani değer kaybını engellemek amacıyla döviz satışı gerçekleştirdi. Bu hamle sonrası, 41 TL seviyelerini gören döviz kuru, 38 TL civarında dengeye oturdu.
· 20 Mart’ta gecelik borç verme faizi oranı yüzde 44’ten yüzde 46’ya yükseltildi. Bu artışın amacı, enflasyon görünümündeki riskleri dengelemekti.
· TL uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemleriyle döviz piyasasındaki dalgalanma kontrol altına alınmayı hedeflenmiştir.
· Bir haftalık repo ihalelerine ara verilmesi kararlaştırıldı ve 91 güne kadar vadeli likidite senetleri ihraç edildi.
· Ayrıca, borsada işlem gören şirketlerin hisse geri alımları kolaylaştırıldı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gerektiğinde ek tedbirlerin uygulanabileceği mesajını verdi. Benzer bir biçimde TCMB Başkanı Fatih Karahan da yabancı yatırımcılarla gerçekleştirdiği toplantıda aynı noktaya vurgu yaptı. Gecelik fonlama faizinin artırıldığı ara toplantının tutanaklarında da “ek tedbir” ifadesi dikkat çekti.
Peki, bu ek tedbirler neler olabilir?
Eski ABD Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke’nin de belirttiği gibi: “Para politikasının yüzde 98’i iletişim, yüzde 2’si eylemden ibarettir.”
Ekonomi yöneticilerinin “Gerekirse ek tedbirler alırız.” sözü, piyasalara önleyici bir mesaj ileterek beklentileri yönetme çabası içindedir. Bu bağlamda, “Ek tedbir alırız.” ifadesi, aslında ilk tedbir olarak değerlendirilebilir.
Yeni bir dalgalanmanın yaşanması halinde uygulanabilecek olası adımlara göz atacak olursak;
· Merkez Bankası, 17 Nisan toplantısında olmasa da, faiz artırımı yapabilir. Bu artış, yalnızca politika faizi ile sınırlı kalmayabilir. Zaten yüzde 46’ya çıkan gecelik fonlama faizi için de ilave bir artış yapılması gündeme gelebilir. Elbette bu senaryo, enflasyon görünümündeki kötüleşme durumunda geçerli olacaktır.
· Zorunlu karşılık oranlarının artırılması da bir diğer olası hamle olabilir. Bankaların Merkez Bankası’nda tutmak zorunda olduğu rezerv oranı artırılarak, piyasadan Türk Lirası çekilmesi sağlanabilir. Bu adım, kredi hacmini daraltarak iç talebi yavaşlatma riski taşımaktadır.
· Kredi büyümesinin sınırlandırılması da düşünülmektedir. Özellikle aylık yüzde 1,5-2 olan kredi büyüme oranı daha da aşağı çekilebilir.
Son olarak, rezervden döviz satışının devam etmesi gerektiği öne sürülebilir. Ek olarak, kamu bankaları aracılığıyla döviz arzının artırılması ve swap ile vadeli döviz satış ihalelerinin daha agresif bir şekilde gerçekleştirilmesi de düşünülen adımlar arasında yer almaktadır.
