Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar, Yeni Okut okuyucularından gelen sorulara yanıt vermeye devam ediyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın yanıtları:
Malullük tespitini SGK yapar
Soru: 23.06.2009 tarihinde SGK’ya giriş yaptım ve süresiz yüzde 85 engelli raporum var. Doğuştan gelen kalıtsal bir hastalığım söz konusu. Emeklilik hakkım olan 15 yılı ve prim günümü doldurmama rağmen SGK beni malullük tespiti için heyete yönlendiriyor. Malul değil, erken emeklilik hakkımın olduğuna inanıyorum. Temmuz ayında maaş almayı beklerken, tahlil ve randevular nedeniyle raporum henüz SGK’ya ulaşmadı. Sürecin birkaç ay daha uzayabileceği söyleniyor. Emekli olduğumda maaş başlangıcım hangi tarih olacak?
Cevap: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre malullük tespiti ve 1.10.2008 tarihinden sonra sigortalı olanların engellilik tespitini SGK Sağlık Kurulu yapmaktadır. Sigortalı olduğu tarih itibarıyla malul olanlar için malullük hükümleri uygulanmaz. SGK Sağlık Kurulu, sigortalı olduğu tarihte malul olduğuna karar verirse, 15 yıl sigortalılık süresi ile 3600-3960 gün aralığındaki prim şartını tamamlamaları halinde yaş şartı aranmaksızın emekli maaşı bağlanır. Sağlık raporunun emeklilik başvuru tarihinden önce alınmış olması durumunda, emekli maaşı başvuruyu takiben aybaşından itibaren bağlanır. Rapor tarihi emeklilik başvurusundan sonra ise maaş, raporu takip eden aybaşından itibaren bağlanır. Mevcut süreç usulüne uygun olduğundan bir hata veya eksiklik görünmüyor. Eğer SGK Sağlık Kurulu, ilk defa sigortalı olduğunuz tarihte malul olduğuna karar verirse, raporunuzu takip eden aybaşından geçerli olmak üzere emekli maaşı bağlanır. Eğer malul sayılmazsanız ve engelliliğiniz yüzde 50-59 aralığında belirlenirse, 16 yıl sigortalılık süresini tamamlayacağınız 23.6.2025 tarihinde engelli emeklisi olma hakkı kazanırsınız.
Boşta geçen süre için gün satın alma yok
Soru: 1993 yılında sigortalı oldum ve 30 gün prim ödedim. 2007 yılına kadar sigortalı çalışmam olmadı. Şu anda askerlik borçlanması dahil 4725 gün primim var. Boşta geçen ve prim ödenmeyen süreler için parasını ödeyerek prim günü alabilir miyim?
Cevap: Sosyal sigorta kanunlarına göre, prim ödenmemiş sürelerdeki boşluklar için borçlanma yolu ile prim günü kazanmak mümkün değildir. Ancak askerlik, doğum ve yurt dışında çalışma gibi 5510 sayılı kanunda belirtilen nedenlerden dolayı prim ödenemeyen süreler için borçlanma yapılabilir. Boşta geçen süreler için borçlanma yapmanız mümkün değildir. Eğer 25.2.2011 tarihinden sonra ay içinde 30 günden az kısmi süreli çalışmanız varsa, ay içindeki günleri borçlanma ile 30 güne tamamlayabilirsiniz.
Bu sene emekli olmanız avantajlı
Soru: 12.10.1980 doğumluyum ve 1.1.1999 tarihinden bu yana Bağ-Kur sigortalısı olarak prim ödüyorum. Askerlik dönemimde Bağ-Kur sigortalısı olmam nedeniyle borçlanma şansım bulunmuyor. Primi ödenmeyen 690 günüm var. Bu nedenle 9000 günü 2025 sonunda tamamlayacağım. Silinen günlerimi satın alıp hemen emekli olsam mı yoksa seneye aralık ayında emekli olsam mı daha faydalı olur?
Cevap: Verdiğiniz bilgilere göre silinen 690 günlük süreyi ihya etmeniz halinde hemen emekli olabilirsiniz. Şu an silinen günleri ihya etmek için ödemeniz gereken toplam tutar 158.721 TL olacaktır. Bu ödemeyi yaptıktan sonra 14 ay daha önce emekli maaşı almaya başlayacağınız için, her durumda alacağınız maaş, ödediğiniz ihya tutarının çok üzerinde olacaktır. Ayrıca 14 ay boyunca Bağ-Kur primini ödemeniz gerekmeyecek. Bu sene emekli olmanızla seneye emekli olmanız arasında maaş yönüyle de bir avantajınız olacaktır. Dolayısıyla silinen günlerinizi ihya ederek hemen emekli olmak sizin için daha kârlı görünüyor.
Malul çocuklar anne-babanın sigortasından yararlanır
Soru: Üç ay sonra 18 yaşını dolduracak zihinsel engelli oğlum var. Şu ana kadar sağlık yardımını benim üzerimden aldı. Oğlum 18 yaşına girdiğinde, benim üzerimden sağlık yardımını almaya devam etmesi için ne yapmam gerekiyor?
Cevap: Sigortalı veya emeklinin malul durumda olan çocuğu için Genel Sağlık Sigortası tescili yapılmaz ve sigortalı veya emekli babasının üzerinden sağlık hizmeti almaya devam eder. Ancak malul sayılabilmesi için çalışma gücü kayıp oranının en az yüzde 60 olması gerekiyor. SGK’ya başvurarak çocuğunuz için malullük tespiti istemeniz gerekecek. Malul çocuk tespiti için yapacağınız başvuru sonrası çocuğunuz hastaneye sevk edilecek. Sağlık kurulu raporu SGK Sağlık Kurulu tarafından değerlendirilecektir. Eğer çocuğunuz için maluliyete dair bir karar çıkarsa, sağlık hizmetlerine erişimi devam edecektir. Ayrıca, hane içinde kişi başına düşen geliri belirli bir miktarın altında olan ve en az yüzde 40 oranında engelliliği bulunan kişilere engelli maaşı bağlanmaktadır. Bu maaşı alanlar otomatik olarak sağlık hizmetlerinden yararlanır. Eğer hane gelir durumunuz bu koşullara uygunsa, çocuğunuz için Kaymakamlığa bağlı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvurarak engelli maaşı talep etmenizde fayda olacaktır.
#Emeklilik #Malullük #SGK #SosyalGüvenlik #EngelliMaaşı #SosyalYardım
