Dünya genelinde enflasyonla mücadelede sona yaklaşılırken, ülkelerin dikkatini çeken en önemli konulardan biri de gıda fiyatları.
Küresel ölçekte hem hacim hem de talep açısından belirleyici rol oynayan tahıl fiyatları gerileme yaşarken, şeker ve et fiyatlarında da düşüş gözlemlendi.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayımlanan küresel gıda fiyat endeksi raporuna göre, gıda fiyatları yıllık bazda yüzde 1,1 azalırken; Tahıl Fiyat Endeksi yüzde 0,5, Şeker Fiyat Endeksi yüzde 4,7 ve Et Fiyat Endeksi yüzde 0,7 oranında geriledi.
Raporda, 2024 ve 2025 yıllarında dünya tahıl toplam kullanımının 2 milyar 852 milyon tona ulaşmasının öngörüldüğü ve bu dönemde 2023 ve 2024’e göre yüzde 0,2 oranında bir artış gösterileceği belirtildi. Gıda alım bileşenindeki beklenen büyümenin pirinç kullanımını rekor seviyelere taşıyacağı ifade edildi.
Petrol fiyatlarındaki düşüş ve bunun gıda fiyatları üzerindeki etkileri analiz edilirken, azalan enerji maliyetlerinin tarım ürünlerinin fiyatlarında da aşağı yönlü bir etki yaratabileceği vurgulandı.
Brent petrolün varil fiyatının 2 Eylül haftasında kaydedilen yüzde 7,2’lik düşüş, Ekim 2023 itibarıyla en büyük değer kaybı olurken, fiyatlar geçen hafta 68,5 dolara kadar düşerek son 3 yılın en düşük seviyelerini test etti.
FAO’nun açıkladığı küresel gıda fiyat endeksindeki düşüşe tahıl ve hububat fiyatlarındaki azalışın katkı sağladığını belirten uzmanlar, Karadeniz Bölgesi’nde buğday ihracatındaki artış ve ABD ile Arjantin’deki yüksek üretimin bu fiyatların düşük kalmasında etkili olduğunu ifade etti.
Mısır fiyatlarının da düşük kalmasının önemli olduğunu ve mısırın çoğunlukla sanayi alanında kullanıldığını belirten uzmanlar, mısırdan biyodizel üretiminde faydalanıldığını, petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle mısır talebinin azaldığını dile getirdi.
Resesyon endişelerinin, enerji fiyatlarındaki gerilemeden kaynaklı gıda fiyatlarını etkileyerek üretim maliyetlerini düşürebileceği belirtilirken, olası bir resesyon durumunun fiyat baskılarını artırabileceği kaydedildi.
“HAVA KOŞULLARI GELECEK DÖNEMDE FİYATLARI ETKİLEYEN EN ÖNEMLİ UNSUR OLACAK”
Uzmanlar arasında geçen yıl El Nino hava olayının etkili olduğunu, bu ay içinde La Nina’nın başlamasıyla hava sıcaklıklarının düşmesinin beklendiğini vurgulayarak, Güney Amerika, Uzak Doğu ve Hindistan’da üretilen buğday, mısır, şeker, kahve, pamuk ve pirinçte fiyat dalgalanmalarının gözlemlenebileceğini dile getirdi.
Şeker, buğday, mısır ve bitkisel yağ fiyatlarının enflasyonla mücadelede zorluklar çıkarabileceği belirtilirken, bitkisel yağ fiyatlarının son 20 ayın zirvesine çıktığı hatırlatıldı.
PETROL FİYATLARININ GIDA FİYATLARINA ETKİSİ MUHTEMEL
Bahçeşehir Üniversitesi öğretim üyelerinden biri, petrol fiyatlarının gıda ve tarımsal fiyatları etkileme biçimini iki ana başlık altında değerlendirdi. “İlk olarak girdi maliyetleri, ikinci olarak biyoyakıtlar gibi alternatif enerji kaynakları için tarımsal ürünlere olan talep” şeklinde açıkladı.
Biyoyakıt üretiminde kullanılan tarımsal ürünlerin teşvik edilmesinin özellikle petrol fiyatlarına bağlı olduğu belirtildi. Ayrıca, tarım makineleri ve gübrelerin üretiminde kullanılan enerji kaynaklarının da petrol fiyatlarıyla ilişkili olduğuna dikkat çekildi.
Böylece, petrol fiyatlarındaki düşüş, tarım ürünlerinin maliyetlerini azaltabilir. Uzmanlar, mısır fiyatının biyoyakıt üretimi ve gübre ihtiyacı nedeniyle petrol fiyatlarıyla yakın ilişki içinde olduğunu vurguladı.
Ayrıca, ham petrol fiyatlarındaki düşüşün etanol gibi alternatif yakıt fiyatlarına olan talebi azalttığı ifade edilerek, “Ham petrol fiyatları düştüğünde, daha az şeker etanol üretimine gittiği için şeker fiyatlarında düşüş meydana gelebilir” değerlendirmesi yapıldı.
#GıdaFiyatları #Enflasyon #TahılFiyatları #PetrolFiyatları #Ekonomi #Tarım #DünyaGıdaDurumu
