Son günlerde dolardaki artışı önlemek amacıyla yalnızca üç günde 25 milyar dolardan fazla rezerv satışı gerçekleştirildi. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, bu durumu yabancı yatırımcılarla yaptığı bir toplantıda açıkladı. Toplantıda, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyonda kalıcı bir hasarın oluşmadığına dair güven verici açıklamalar yaptı.
Uygulanan ekonomi programının temel hedefi, enflasyonu düşürmek ve finansal istikrarı sağlamak olarak belirlendi. Bu çerçevede döviz kurunun istikrarlı kalması kritik bir öneme sahip. Karahan, döviz kurundan enflasyona geçişkenlik oranının yaklaşık yüzde 20 olduğunu belirtirken, bazı ekonomistler bu oranın son yıllarda yüzde 100’lere kadar yükseldiğini iddia ediyor. Bunun arkasında yatan neden ise, kur artışının fiyatlama davranışları üzerindeki olumsuz etkisi olarak yorumlanıyor. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği Başkan Yardımcısı Emre Ekmekçi, kur artışının bayram öncesi markaların kampanyalarını azalttığını ifade etti. Dolar/TL’deki yüzde 4’lük bir artış bile bu etkinin ortaya çıkmasına neden oldu.
YÜKSELİŞ YABANCI ÇIKIŞI KAYNAKLI
Bakan Şimşek, yatırımcılarla düzenlediği toplantıda döviz kurundaki artışın büyük ölçüde yabancı çıkışından kaynaklandığını dile getirdi. Yükselişin etkisinin tahminen; yüzde 60 yabancı yatırımcılar, yüzde 30 şirketler ve yüzde 10 da vatandaşın talebi tarafından oluşturulduğu öngörülüyor. Yabancıların, döviz kurunda sert bir artışa yol açacak bir çıkış yapması şu aşamada beklenmiyor. En büyük risk ise vatandaşların ve şirketlerin dolar alımına yönelmesi olarak belirtiliyor. Bu durum, yabancı bankaların yayımladığı raporlarda da vurgulanan önemli bir risk faktörünü oluşturuyor.
Merkez Bankası, her hafta Perşembe günü yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatındaki değişimleri açıklamaktadır. Geçtiğimiz hafta, parite etkisinden arındırılmış döviz mevduatında 5,9 milyar dolarlık bir artış gözlemlendi. Bu yükselişin 3,2 milyar doları tüzel kişiliklerin, 2,7 milyar doları ise bireysel vatandaşların yaptığı döviz alımından kaynaklandı.
ENFLASYON BEKLENTİLERİ ARTACAK MI?
Enflasyonu artırmaya sebep olan tek faktörün dolar kurundaki artış olmadığı belirtildi. Enflasyonun gidişatına dair beklentiler de fiyatlardaki değişim üzerinde büyük bir etki oluşturuyor. Merkez Bankası, piyasa profesyonellerinin, şirketlerin ve vatandaşların enflasyon beklentilerini her ay ölçmektedir. Mart ayında piyasa katılımcıları ve reel sektörün enflasyon beklentileri olumlu bir iyileşme gösterdi. Piyasa katılımcıları, 12 ay sonrası için enflasyonun yüzde 24,6, reel sektör ise yüzde 41,1 seviyesinde olacağını öngörüyor. Hanehalkının beklentilerinde de az da olsa bir artış yaşandığı görülüyor; belirlemelere göre, hanehalkı enflasyonu 12 ay sonra yüzde 59,3 düzeyinde bekliyor. Bu veriler, son gelişmelerin ve döviz kuru artışının henüz etkisini göstermiyor gibi görünse de, muhtemelen her üç kesimde de gelecek ay yükselişler yaşanacak.
Şirketlerin enflasyon beklentisinin artması, ürün fiyatlarını belirlerken daha yüksek rakamlar yazmalarına neden oluyor. Aynı şekilde, vatandaşın enflasyon beklentisinin artması, yüksek fiyatlara rağmen alışverişe devam etmeleri sonucunu doğuruyor. Bu durum, dezenflasyon süreci için olumsuz bir tabloya yol açabiliyor. Hem döviz mevduatları hem de enflasyon beklentileri verileri, mevcut gelişmelerin gelecekteki etkilerini gözlemlemek açısından dikkatle takip edilecek.
