Ege Denizi’nde peş peşe gerçekleşen sarsıntılar, 9 Temmuz 1956’daki büyük depremin anılarını tazeliyor. Merkez üssü Amorgos Adası olan bu 7.8 büyüklüğündeki deprem, en çok beyaz ve mavi kerpiç binalarıyla bilinen Santorini adasını etkileyerek, en az 54 kişinin hayatını kaybetmesine ve çok sayıda yaralanmaya sebep olmuştu. Deprem, evlerin yüzde 35’inin yıkılmasına ve 30 metreye varan tsunamilere yol açmıştı. Peki, 1956 Yunanistan depremi hakkında neler biliyoruz? (Haber: Derya Doğan)
9 Temmuz 1956 tarihinde Ege Denizi’nin güneyinde, Amorgos Adası yakınlarında gerçekleşen 7.8 büyüklüğündeki deprem, Uluslararası Sismoloji Özeti (ISS) tarafından rapor edilen en güçlü sarsıntı olarak kaydedildi. Santorini’de en çok hasarın meydana geldiği deprem, toplamda 53 kişinin ölümü ve 100’den fazla kişinin yaralanmasıyla sonuçlandı. Evlerin yaklaşık yüzde 35’i tamamen çökerken, yüzde 45’i ise büyük ya da küçük çaplı hasar gördü. Kamu binalarının neredeyse tamamı da tahrip oldu.
Sarsıntı, Kiklad ve Oniki Adalar, Girit ve Türkiye’nin kıyılarını da etkileyen deniz yükselmelerini tetikledi. Amorgos Adası’nın güney kıyısında, sırasıyla Astipalya ve Folegandros’ta 30, 20 ve 10 metrelik tsunamilerin yaşandığı belirtildi. Bu değerler, 20. yüzyılda Akdeniz Havzası’nda rapor edilen en yüksek rakamlar arasında yer almakta.
Böylesi bir felaket, Santorini’nin nüfusunun başta Atina olmak üzere büyük bir iç göç gerçekleştirmesine sebep oldu. Santorini dışında, Amorgos’un merkez üssü olduğu depremden etkilenen diğer adalar arasında Anafi, Astypalea, Ios, Paros, Naxos, Kalymnos, Leros, Patmos ve Lipsi bulunuyor. Toplamda 529 konut yıkılırken, 1482’si ağır hasar, 1750’si ise hafif hasar gördü. Bu durum, 1953’te Zakintos, Kefalonya ve İthaka’da yaşanan büyük depremlerin yaralarını henüz saramamış olan devlet mekanizmasını da ciddi şekilde sınadı.
Dönemin Başbakanı Konstantinos Karamanlis, Santorini’de “büyük ölçekli yerel afet” ilan ederken, 14 Temmuz’da etkilenen bölgeyi de ziyaret etti. Birçok ülke, deprem mağdurlarına yardım göndermeyi teklif etti. Ancak, Yunanistan yardımını reddettiği tek ülke olarak, bu dönemde Kıbrıs sorunu nedeniyle İngiltere’yi gösterdi.
Yunanistan Jeodinamik Enstitüsü Müdürü Vassilis Karastathis, Yunanistan’ın önde gelen gazetelerinden Kathimerini’ye verdiği bir röportajda son sarsıntılara ilişkin sismologların dikkatinin Kaldera’dan, tamamen tektonik nedenlere bağlı bir bölge olan Anudros’a kaydığını belirtti. “Burası önemli tektonik yapılara sahip bir bölge. Depremlerin gelişimini yakından izliyor ve durumu daha iyi anlamak için verileri değerlendiriyoruz,” dedi. Karastathis, bu sarsıntıların 1956 depremiyle karşılaştırılmasının riskli olduğunu da vurguladı.
Ayrıca, Anafi Belediye Başkanı Iakovos Rousos, 1956 yılındaki Amorgos fayı büyük bir deprem yarattığında, adadaki hasarın asgari düzeyde olduğunu ifade etti.
