İstanbul’un Fethine Katılan Allah Dostları
İstanbul’un fethi, yalnızca askeri bir zafer değil, aynı zamanda manevi bir destan olarak da hatırlanır. Bu büyük fetih sırasında Osmanlı ordusuna manevi destek sağlayan birçok evliya ve Sufi vardı. İşte İstanbul’un fethine katılan önemli Allah dostları:
Akşemseddin (Şemseddin Mehmet bin Hamza) Hz. leri
Fatih Sultan Mehmet’in hocası ve manevi rehberi olan Akşemseddin Hz. leri, duaları ve manevi öğretileriyle fethe büyük katkı sağlamıştır. Onun desteği ve ilhamı, Sultan II. Mehmet’in fetih sürecinde önemli bir rol oynamıştır. Akşemseddin Hz. leri, önemli bir alim, hekim ve manevi liderdir. Asıl adı Şemseddin Mehmet bin Hamza olan Akşemseddin, 1389 yılında Türkistan’da doğmuştur.
Akşemseddin Hz. lerinin en önemli öğrencilerinden biri, Fatih Sultan Mehmet’in kendisiydi. Sultan Mehmet’in manevi rehberi ve hocası olan Akşemseddin, ona dini, ilmi ve manevi konularda önemli öğretiler vermiştir. İki lider arasındaki bu manevi bağ, İstanbul’un fethi sürecinde de büyük önem taşımıştır. İstanbul’un fethinden sonra Akşemseddin Hz. leri, şehirdeki manevi hayatın güçlenmesine katkıda bulunmuştur. İstanbul’un fethinin ardından şehirdeki medreselerin ve dini kurumların yeniden yapılandırılmasında etkili olmuş, İslam’ın yayılmasına ve güçlenmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Ardından Bolunun Göynük ilçesine göçmüştür. Onun ismi, İstanbul’un fethinin manevi kahramanları arasında daima hatırlanacaktır.
Hacı Bayram Veli Hz. leri
Bayramiye tarikatının kurucusu olan Hacı Bayram Veli, Akşemseddin’in hocasıdır. Dolaylı olarak fetih sürecine katkıda bulunmuş, manevi desteği ile fetih hazırlıklarına ilham vermiştir.
Molla Gürani Hz. leri
Sultan II. Mehmet’in hocası ve şeyhülislamı olan Molla Gürani, Sultan Mehmet’in manevi eğitiminde büyük bir rol oynamış ve fetih sürecinde manevi destek sağlamıştır.
Ebul Vefa (Şeyh Vefa) Hz. leri
Ebul Vefa Hz. leri, İstanbul’un fethi sırasında Osmanlı ordusuna manevi destek sağlayan önemli isimlerden biridir. Fatih Sultan Mehmet, fetih hazırlıkları sırasında Şeyh Vefa’dan manevi destek almış ve onun dualarına büyük değer vermiştir. Şeyh Vefa, fetih sırasında ordunun moralini yüksek tutmak ve manevi bir atmosfer oluşturmak için önemli katkılarda bulunmuştur. Fetih sonrasında Ebul Vefa Hz. leri İstanbul’a yerleşmiş ve burada dini ve manevi faaliyetlerine devam etmiştir. İstanbul’un manevi hayatında önemli bir yer edinmiş ve birçok insanın manevi rehberi olmuştur. Şeyh Vefa, İstanbul’da bir dergah kurarak, burada talebe yetiştirmiş ve halkı irşad etmeye devam etmiştir.
Akbıyık Sultan Hz. leri
Akbıyık Sultan, İstanbul’un fethi sırasında önemli manevi katkıları olan bir İslam alimi ve evliyadır. Gerçek adı Ahmed Şemseddin olup, Akbıyık lakabını uzun ve beyaz sakalı nedeniyle almıştır. Akbıyık Sultan, Hacı Bayram Veli’nin müridi ve önemli bir Bayramiye şeyhidir. Fetih sırasında ve sonrasında Osmanlı ordusuna manevi destek sağlamış, İstanbul’un manevi atmosferinin şekillenmesinde büyük rol oynamıştır.
Molla Zeyrek Hz. leri
Molla Zeyrek Hz leri, fetih sürecinde Osmanlı ordusuna manevi destek sağlayan önemli alimlerden biri olarak anılır. Onun manevi rehberliği ve bilgisi, askerlere moral ve motivasyon kazandırmıştır. Fetih sırasında duaları ve ilmi birikimiyle Sultan II. Mehmet’e ve askerlerine manevi destek vermiştir. İstanbul’un fethinden sonra, Molla Zeyrek, Zeyrek semtinde önemli bir ilim merkezi oluşturmuştur. Zeyrek Camii ve çevresinde kurduğu medrese, dönemin önemli eğitim merkezlerinden biri haline gelmiştir. Bu medrese, pek çok alim ve öğrenci yetiştirmiştir. Molla Zeyrek, burada verdiği dersler ve dini hizmetlerle İstanbul’un manevi hayatına büyük katkılar sağlamıştır.
Ubeydullah Ahrâr Hz. leri
Orta Asya’dan tayy-i mekân ederek İstanbul’un fethine manevi olarak katılan büyük velilerdendir. Torunu Hâce Muhammed Kasım, Ubeydullah Ahrâr Hazretleri’nin aniden atının hazırlanmasını emredip Semerkant’tan ayrıldığını ve kısa bir süre sonra geri döndüğünü, bu süre zarfında Türk Sultanı Mehmed Han’a yardım ettiğini ve Allah’ın izniyle zaferin kazanıldığını anlatır. Ubeydullah Ahrâr Hazretlerinin torunu Hâce Abdülhâdî ise şunları anlatır: “İstanbul’a gittiğimde Sultan II. Bâyezît şöyle buyurdu: “Babam Fâtih anlattı: Fethin en şiddetli zamanında Rabbime ilticâ ederek, zamanın kutbunun imdâda yetişmesini istedim. O zât, şu şu vasıfta, bir beyaz atın üzerinde karşıma geldi: ‘Korkma! Zafer senindir!..’ buyurdu. O zâta: ‘Küffâr askeri çok fazla!’ dedim. O da bana cübbesini açarak ‘İçine bak!’ dedi. Cübbesinin yeninin içinden sel gibi akan bir ordu görünce hayretler içinde kaldım: ‘Onların hepsi İslâm ordusuna yardım etmek için geldi.’ buyurdu ve devam etti: ‘Şimdi şu tepenin üzerinden üç defa kös’e vur ve bütün askere hücum emrini ver!’ Ben de aynen öyle yaptım. O pîr de, ordusu ile hücûma iştirâk etti. Feth-i mübîn gerçekleşti.”
Horoz Mehmed Dede Hz. leri
Ahmed Yesevi Hazretleri’nin müritlerinden olan Horoz Mehmed Dede, İstanbul’un fethine katılan evliyadandır. Horasan’dan gelip fetih ordusu ile İstanbul’a girmiş ve Unkapanı içinde köşede şehit düşmüş, oraya defnedilmiştir. Ordu ile İstanbul’a gelirken her namaz vakti horoz gibi öter ve “niçin böyle ötüyorsun?” diye soranlara: “Uyansın Ey gafiller…” dermiş. Bundan dolayı ismi Horoz Baba diye şöhret bulmuştur.
Tokmak Dede Hz. leri
Ya Vedud Hazretlerinin halifelerinden olan Tokmak Dede, İstanbul fethine katılan Ni’me’l-Ceyş’dendir. Fetihten sonra Peygamber Efendimiz’in süt kardeşi Şeybetü’l-Hudrî Hazretlerinin türbedarlığını yapmıştır.
Üç Gözlü Mehmed Dede Hz. leri
Fatih Sultan Mehmet ile İstanbul’un fethine katılmış, kuşatma sırasında olup bitenleri Sultan’a bildiren yüce bir velidir. Fetih askerlerinin nerede ne yaptığını, hangi taraftan gedik açıldığını gönül gözü ile haber verdiği için “Üç Gözlü” veya “Tek Gözlü” olarak anılmıştır.
Derya Ali Baba Hz. leri
İstanbul’un fethi sırasında orduda Sakabaşı olarak görev yapmış ve su kıtlığı yaşandığında kırbasındaki suyun bir okyanus kadar olduğunu göstererek orduya moral vermiştir. Fatih Sultan Mehmed Han ile aralarında geçen diyalogda, suyun aslında çok olduğunu ancak askerlerin hastalanmaması için dikkatli olması gerektiğini belirtmiştir. Fatih Sultan Mehmed Han, Derya Ali Baba’nın yüksek dereceli bir veli olduğunu anlayarak kendisinden bir dilekte bulunmasını istemiş, fakat Derya Ali Baba, yaptığı her şeyi Allah rızası için yaptığını söyleyerek hiçbir şey istememiştir.
Yâ Vedud Sultan Hz. leri
Asıl adı Abdülvedûd olan Yâvedud Sultan, Buhara’dan İstanbul’un fethine katılmak üzere gelmiş ve “Yâ Vedûd” diyerek zikir ettiği için bu isimle anılmıştır. İstanbul’un fethi sırasında şehit olmuştur. İstanbul’a girdikten sonra Fatih Sultan Mehmet, Ayasofya çevresinde dolaşırken, “Terler Direk” adlı yerde üzerinde nurlar parıldayan beyaz bir vücudun kıbleye karşı yatmakta olduğunu ve göğsünde “Yâ Vedûd” isminin yazılı olduğunu görür. Akşemseddin ve diğer veliler, bu kişinin İstanbul’un fethi için Allah’tan yardım dileyen ve ruhunu teslim eden bir meczub olduğunu söylerler. Naaşı bugünkü türbesinin bulunduğu yere defnedilmiştir.
İstanbul’un fethi, sadece askeri güçle değil, aynı zamanda bu manevi büyüklerin duaları ve himmetleriyle gerçekleşmiştir. Bu Allah dostları, Osmanlı ordusuna manevi güç katmış ve fetih sürecinde moral ve destek sağlamışlardır. Onların duaları ve himmetleri, İstanbul’un fethinin gerçekleşmesinde büyük rol oynamıştır. Bu vesileyle, fethi gerçekleştiren askerler kadar, manevi önderleri de anmak ve onların hatırasını yaşatmak önemlidir.
