İzmir’in Manevi Bekçilerinden Bahri Baba Hazretleri,
izmir’liler tarafından Bahri Baba Hazretleri olarak bilinen zat-ı muhterem, şehrin manevi hayatında önemli bir yere sahiptir. Ancak Bahri Baba’nın doğum tarihi ve nereden geldiği konusunda kesin bir bilgi mevcut değildir. Kendisinin vefat tarihi ise 1893 olarak kaydedilmiştir. İzmir halkı, Bahri Baba’ya büyük bir sevgi ve saygı beslemiş, zamanla türbesi bir ziyaret ve dua yeri haline gelmiştir. Bahri Baba’nın kabri, günümüzde Bahri Baba Parkı (diğer adıyla Susuz Dede Parkı) olarak bilinen yerde olduğu sanılsa da, aslında bu bilgi gerçeği tam olarak yansıtmamaktadır. Bahri Baba’nın kabriyle ilgili tarihi süreçte birtakım önemli değişiklikler yaşanmıştır.
Mezarlıkların Kaldırılması Kararı,
1913 yılında İzmir’e vali olarak atanan Rahmi Bey, şehrin gelişmesini engellediğini düşündüğü Basmane, Mezarlıkbaşı, Karataş ve İkiçeşmelik gibi bölgelerde bulunan mezarlıkları kaldırma kararı almıştır. O dönemde şehirde artan nüfus ve genişleyen yerleşim alanları nedeniyle mezarlıkların kaldırılması bir zorunluluk olarak görülmekteydi. Rahmi Bey, bu mezarlıkların şehrin modernleşmesine engel olduğunu düşünerek harekete geçmiştir. Bu karara Bahri Baba Hazretleri’nin türbesi de dahil edilmiştir. Rahmi Bey, “şehir içindeki mezarlıkların kaldırılması” kararını uygularken Bahri Baba Hazretleri’nin mezarını da farklı bir yere nakletmiştir. 1913 yılında düzenlenen tantanalı bir törenle Bahri Baba’nın naaşı, Eşrefpaşa’da o dönem Sarımsak Dede Mezarlığı olarak bilinen mezarlığa taşınmıştır. Ancak, bu süreç Bahri Baba’nın mezarı için nihai çözüm olmamıştır.
Mezarlığın İkinci Defa Nakli,
Bahri Baba’nın naaşı, Sarımsak Dede Mezarlığı’na nakledildikten yaklaşık 20 yıl sonra, 1932 yılında bir kez daha yer değiştirilmiştir. İzmir Valisi Kazım Dirik ve Belediye Başkanı Dr. Behçet Salih Uz’un önderliğinde, şehirdeki bazı mezarlıkların tekrar kaldırılmasına karar verilmiştir. Bu dönemde, Eşrefpaşa’daki mezarlık alanı da şehir planlaması ve yeni projeler kapsamında başka bir amaçla kullanılmak üzere kapatılmıştır. Bahri Baba’nın mezarı, diğer mezarlarla birlikte Asri Mezarlığa taşınmıştır.
Bahri Baba’nın sanduka biçimindeki mezarının başında Mevlevi külahlı bir taş bulunuyordu. Bu taşın üzerinde, “İş bu merkat-ı şerif Hüseyin Avni Paşa Hazretlerinin mahdumu Ahmet Fuat beyefendi tarafından vaz ve inşa olunmuştur. Vefatı: hicri 1309” (miladi 1893) ibaresi yazılıydı. Bu ibare, Bahri Baba’nın vefat tarihini ve mezarının inşa sürecini belgeliyordu. Ancak, mezarların Asri Mezarlığa taşınmasından sonra bu bölge Eşrefpaşa pazaryeri olarak kullanılmaya başlanmıştır. Yıllar içinde bu alanda bir de nikah dairesi inşa edilmiştir. Bu nedenle, Bahri Baba’nın türbesinin izleri bu bölgede büyük ölçüde silinmiş, sadece hatıralarda ve İzmir’lilerin zihninde yer bulmuştur.
Bahri Baba Hazretleri, İzmir’in ruhani tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Halk arasında kendisi, manevi kuvveti ve Allah’a olan bağlılığıyla tanınan bir evliya olarak anılmaktadır. İzmir halkının ona duyduğu sevgi, onun vefatından sonra da devam etmiştir. Türbesine yapılan ziyaretler, halkın ona olan bağlılığını ve saygısını göstermektedir. Bahri Baba, İzmir’de yaşayan farklı inançlardan insanların da manevi anlamda birleştirici bir simgesi olmuştur.
Bugün Bahri Baba Parkı olarak bilinen yer, onun anısına ithaf edilmiştir. Ancak mezarının bu parkta olmadığı ve defalarca yer değiştirdiği gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, Bahri Baba’nın şehrin manevi dokusuna kattığı derin izler halen yaşamaktadır. İzmir’in tarihine damga vuran pek çok figür arasında, Bahri Baba’nın yeri daima korunmuştur.
Bahri Baba Hazretleri, İzmir’in tarihî ve manevi kimliğinde önemli bir yere sahiptir. Mezarlığının şehir planlaması gerekçesiyle birkaç kez taşınmasına rağmen, onun hatırası ve manevi mirası İzmir halkı tarafından yaşatılmaktadır. Bugün İzmir’de birçok kişi, Bahri Baba’nın ruhaniyetine dua etmekte ve onun manevi himmetini beklemektedir. Mezarı ve türbesi şehir içindeki modern değişimlere uyum sağlarken, Bahri Baba’nın manevi etkisi İzmir’in kalbinde var olmaya devam etmektedir.
