Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmaların patlak vermesinin ardından, ABD ve Avrupa Birliği’nin Rusya’ya uygulamaya koyduğu ambargolar ve buna bağlı yaşanan lojistik zorluklar, hazır giyim ihracatçılarını komşu ülkelere yönelmeye zorladı. Bu durum, sektör ihracatında rekor artışlara yol açtı.
2023 yılının ocak-ağustos döneminde Rusya ve Ukrayna’ya yapılan hazır giyim ihracatı sırasıyla yüzde 38 ve yüzde 39 oranında düşüş gösterirken, Polonya ve Özbekistan’a yapılan ihracat önemli bir artış sergiledi. Özellikle Rusya’daki ödeme problemleri, Özbekistan üzerinden yerel ortaklarla aşıldı; Ukrayna için ise Polonya’nın kullanıldığı ifade edildi. Bu süreçte, Özbekistan’a yapılan giyim ihracatı yüzde 248, Polonya’ya yapılan ihracat ise yüzde 40 oranında arttı.
Ayrıca, ihracat artışında bu iki ülke, Filistin’in ardından ikinci ve üçüncü sırada yer aldı. Sektör temsilcileri, Rusya’ya uygulanan ambargo nedeniyle ihracatçıların ‘esnek’ stratejiler geliştirerek farklı ülkelere yöneldiklerini ve yerel ortakların yardımı ile Rusya’ya ihracat kanallarının oluşturulduğunu dile getirdi. Ukrayna’ya ise lojistik sorunların Polonya üzerinden çözmeye çalışıldığı belirtiliyor.
Özbekistan’a Giyim İhracatı %248 Arttı
24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya savaş açmasının ardından, ABD ve Avrupa Birliği ülkeleri, Rusya’ya yönelik kapsamlı yaptırımlar uygulamıştı. Bu yaptırımlar ticaret, finans, enerji, sanayi, teknoloji ve ulaşım alanlarını kapsıyor. Ödeme kanallarının tıkanması ile birlikte hazır giyim ihracatında önemli bir düşüş yaşandı. 2022 yılında Rusya’ya yapılan giyim ihracatı yüzde 14,2 artarak 328 milyon dolara ulaşırken, 2023’te yüzde 81,5 artışla 596 milyon dolara çıktı. Ancak, bu yılın 8 aylık döneminde ödeme sıkıntılarının artması nedeniyle bu rakam yüzde 38,6 düşerek 250 milyon dolara geriledi. Hazır giyim sektörü, bu oranla Rusya’ya ihracatı en çok azalan üçüncü sektör oldu.
Bu dönemde Özbekistan’a yapılan ihracat, ise önemli bir artış yaşadı. 2022’de yüzde 65 artırarak 30 milyon dolara, 2023’te yüzde 35 artış ile 41 milyon dolara ve 2023 yılının 8 aylık döneminde de yüzde 248,3 artış ile 93,3 milyon dolara çıktı. Özbekistan’a en fazla ihracatı artıran sektör konfeksiyon olurken, aynı dönemde hazır giyim ihracatı ise yüzde 8,9 azalmıştı.
Lojistik Sorunlara Polonya Çözüm Oldu
Diğer yandan, Ukrayna’ya yapılan giyim ihracatı, devam eden savaş nedeniyle medya, kara ve deniz yollarında yaşanan tıkanıklıklar nedeniyle olumsuz etkilendi. Sorunların kısmen çözüme kavuşmasına rağmen, deri ve hazır giyim sektörleri arasında yer alan Ukrayna’ya bu alanlardaki ihracat kanallarında sıkıntılar devam ediyor. 2022 yılında Ukrayna’ya yapılan giyim ihracatı yüzde 155 artışla 441 milyon dolara ulaşırken, 2023’te yüzde 53,9 oranında düşerek 203 milyon dolara ve 2023 yılı 8 aylık döneminde ise yüzde 39,7 azalarak 85 milyon dolara geriledi.
Bu dönemde Ukrayna’nın komşusu Polonya’ya yapılan giyim ihracatı ise 2022’de yüzde 0,9 düşüşle 400 milyon dolara gerilerken, 2023’te yüzde 47,8 artışla 592 milyon dolara ve bu yılın 8 aylık döneminde de yüzde 40,8 artışla 441 milyon dolara yükseldi.
“Çeviklik ve Esneklik Ticaretin Gereği”
Trafik sapmalarının net bir şekilde gözlemlendiğini belirten Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya, “Herhangi bir pazara ambargo uygulanması durumunda alternatif pazarlar bulmanın kaçınılmaz olduğunu” ifade ederek şunları kaydetti: “Bu pazarlar, geçmişte de mevcuttu fakat artık lojistik kanallar olarak kullanılmaya başlandı. Tekstil merkezleri, Osmanbey ve Laleli gibi bölgeler, bu pazarlara daha fazla mal gönderiyor. Bu durum aynı zamanda sektörün esnekliğini de gösteriyor. Ticarette çevik ve esnek olmak bir gereklilik.”
TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, Özbekistan ve Polonya’ya yapılan ihracattaki hızlı artışın sebebinin Rusya’ya uygulanan ambargo ve Ukrayna’ya yönelik lojistik sorunlar olduğunu vurguladı. Bu iki ülkedeki yerel ortaklarla işbirliği yapmanın ticaretteki engelleri önemli ölçüde azalttığını belirtti.
Filistin’e Giyim İhracatı Yüzde 20.000 Arttı!
Ayrıca, son dönemde dikkat çekici trafik sapmalarından biri de İsrail’in saldırıları altında bulunan Filistin ile yapılan ticaret olarak öne çıkıyor. Gazze’deki çatışmalar nedeniyle İsrail’e yönelik bazı ürünlerin ticaretinde kısıtlamalar uygulanırken, Mayıs ayında ticaret durdurulmuştu. TİM verilerine göre, 2024 yılı Ocak-Ağustos döneminde Filistin’e yapılan ihracatta yüzde 423 oranında bir artış gözlemlendi. 2023’ün ilk 8 aylık döneminde 77 milyon dolar olan Filistin’e ihracat, 2024’te 404 milyon dolara ulaştı. Bazı sektörlerde ise bu artış çok daha belirgin oldu. Geçen yılın 8 aylık döneminde ülkeye 238 bin dolarlık konfeksiyon ürünü satılırken, bu yıl bu rakam yüzde 20.000’lik bir artışla 48 milyon dolara tırmandı. Artışta İsrail’e dolaylı satışların etkili olduğu öne sürülürken, bazı iş insanları Yunanistan üzerinden İsrail ile ticaretin devam ettiğini dile getirdi.
#Giyimİhracatı #LojistikSorunlar #Polonya #Özbekistan #Filistin #Ticaret #Ambargolar #Esneklik #HazırGiyim
